ប្រវត្តិសាស្រ្ត
ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រប្រទេសកម្ពុជានាពេលបច្ចុប្បន្ន ប្រទេសមួយនេះបានឆ្លងកាត់នូវរបបនយោបាយជាច្រើន ហើយនោះគឺជាកត្តាមួយ ដែលបានជះឥទិ្ធពលដល់ផ្នែកប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ នេះបើយោងតាមឯកសាររបស់លោក រ៉ូបើទ (Roberts) ក្នុងឆ្នាំ២០១១។ ជាឧទាហរណ៍ របបខ្មែរក្រហមបានបំផ្លាញឫសគល់ផ្នែកសារព័ត៌មានស្ទើរទាំងស្រុង ហើយនៅសល់តែអ្នកសារព័ត៌មានប្រមាណដប់នាក់ប៉ុណ្ណោះ ដែលនៅរស់ក្រោយពីរបបនោះ។ នេះបើយោងតាមឯកសាររបស់លោក ម៉កខាតធី (McCarty) ក្នុងឆ្នាំ២០១២។
បន្ទាប់ពីការដួលរលំនៃរបបខ្មែរក្រហម របបនយោបាយកម្ពុជា បានស្ថិតនៅក្រោមការត្រួតត្រាពីឥទ្ធិពលវៀតណាម ពីចន្លោះឆ្នាំ១៩៧៩ ដល់ចុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៨០។ ក្រោមការគ្រប់គ្រងនោះ គេសង្កេតឃើញថា អ្នកសារព័ត៌មានបរទេសត្រូវបានគេហាមឃាត់ ដោយមិនអនុញ្ញាតឲ្យចូលក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ពីចន្លោះឆ្នាំ១៩៨០ ដល់ឆ្នាំ១៩៨៦។ ទន្ទឹមគ្នានេះដែរ រូបភាពនៃប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនាពេលនោះ មានទម្រង់ជាសារព័ត៌មានបក្សសម្ព័ន្ធ ដែលត្រូវបានគេប្រើជាឧបករណ៍ក្នុងផ្នែកនយោបាយ។ ឧទាហរណ៍ដូចជា គ្មានកាសែតសារព័ត៌មានណាមួយ ត្រូវបានគេអនុញ្ញាតក្នុងការបោះពុម្ពផ្សាយនោះទេ។ វាលើកលែងតែកាសែតប្រជាជន ដែលបានបោះពុម្ពជារៀងរាល់ថ្ងៃ ហើយមាននិន្នាការគាំទ្រគណបក្សកាន់អំណាច ដើម្បីធ្វើការផ្សព្វផ្សាយលើកិច្ចការក្នុងប្រទេស និងក្រៅប្រទេស។ នេះបើយោងតាមឯកសាររបស់លោក សុក សំអឿន (Sok Som Oeun) ក្នុងឆ្នាំ២០១៥។
ជាមួយនឹងសន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១ និងការមកដល់នៃអាជ្ញាធរបណ្តោះអាសន្ន របស់អង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា ដែលហៅកាត់ថា អ៊ុនតាក់ (UNTAC) វាបានធ្វើឲ្យកាសែត និងសារព័ត៌មាន បានចាប់ផ្តើមរីកលូតលាស់។ នេះបើយោងតាមឯកសាររបស់លោក រ៉ូបើទ (Roberts) ក្នុងឆ្នាំ២០១១ ដែលមានប្រភពពីគេហទំព័រនេះ។ នាពេលនោះ តួនាទីរបស់សារព័ត៌មាន មានលក្ខណៈផ្លាស់ប្តូរបន្តិចបន្តួច ដែលបានចូលរួមចំណែកក្នុងការផ្សះផ្សា និងបង្កើតសន្តិភាពរវាងប្រជាជន និងស្ថាប័នសង្គម។ ជាឧទាហរណ៍ វាត្រូវបានគេជឿថា ការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រមុខដឹកនាំ នៃការបោះឆ្នោតបែបប្រជាធិបតេយ្យលើកទី១ ក្នុងប្រទេសក្នុងឆ្នាំ១៩៩៣ គឺជាជោគជ័យដែលបានមកពីការផ្សព្វផ្សាយយ៉ាងទូលំទូលាយ និងអព្យាក្រឹតនៃកម្មវិធីវិទ្យុ អ៊ុនតាក់ (UNTAC)។ នេះបើយោងតាមឯកសាររបស់លោក អូដាជ (Oldag) ឆ្នាំ២០១៥។ វិទ្យុនេះ បានបង្កើតឡើងដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ ក្នុងឆ្នាំ១៩៩២។ ទិដ្ឋភាពបែបនេះ បានជំរុញឲ្យមានការវិវត្តន៍នៃផ្នែកសារព័ត៌មានចម្រុះក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បន្ទាប់ពីមានវត្តមានរបស់អ៊ុនតាក់។ ស្របពេលនេះដែរ ប្រទេសកម្ពុជាក៏នៅប្រឈមលើបញ្ហាផ្នែកសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ ដែលបណ្តាលមកពីការរឹតសំពាធ ទៅលើការអភិវឌ្ឍក្រមសីលធម៌ និងការបណ្តុះបណ្តាលធនធានមនុស្ស លើផ្នែកសារព័ត៌មាន ដែលភាគច្រើនអ្នកសារព័ត៌មានទាំងនោះ មិនមានវិជ្ជាជីវៈគ្របគ្រាន់ក្នុងការបំពេញភារកិច្ចនៅឡើយទេ។ នេះបើយោងតាមឯកសាររបស់លោក ម៉កខាតធី (McCarty) ក្នុងឆ្នាំ២០១២។
ដោយការខ្វះខាតលើវិធានការមួយចំនួនក្នុងវិស័យនេះ វាបានធ្វើឲ្យមានការកែទម្រង់លើអ្វី ដែលបានអនុវត្តរួចមកហើយ និងបរិបទថ្មីៗដែលបានចូលមកដល់ ដើម្បីសម្រួលដល់ការប្រមូលព័ត៌មាន អស់រយៈពេលជាង ២ ទសវត្សរ៍កន្លងមកហើយ។ ហើយនេះ វាពាក់ព័ន្ធទៅលើការអនុវត្តន៍របស់ស្ថាប័នសារព័ត៌មាន និងក្រុមហ៊ុនព័ត៌មាននីមួយៗ ដែលបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីមូលហេតុដែលស្ថាប័នភាគច្រើនមានទំនោរលើបញ្ហានយោបាយ ជាជាងបញ្ហាពាណិជ្ជកម្ម។ នេះបើយោងតាមឯកសាររបស់លោក រ៉ូបើទ (Roberts) ក្នុងឆ្នាំ២០១១។
យោងតាមរបាយការណ៍របស់ “អ្នកសារព័ត៌មានគ្មានព្រំដែន” (Reporters Without Borders) បណ្តុុុុំឯកសារសេរីភាពសារព័ត៌មានពិភពលោក បានឲ្យដឹងថា នាពេល បច្ចុប្បន្ន ប្រទេសកម្ពុជាស្ថិតនៅក្នុងលំដាប់លេខទី១៣៩ ក្នុងចំណោមប្រទេស១៨០ ស្តីពីសេរីភាពសារព័ត៌មានក្នុងឆ្នាំ២០១៥។ ទិន្នន័យនេះបានបង្ហាញថា ប្រទេសកម្ពុជាមានលក្ខណៈប្រសើរជាងប្រទេសមួយចំនួន ក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងប្រទេសក្នុងតំបន់ ដូចជាប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ដែលស្ថិតក្នុងលំដាប់ទី១៤៤ ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ស្ថិតក្នុងលំដាប់ទី១៤៧ ប្រទេសសិង្ហបុរី ស្ថិតនៅក្នុងលំដាប់ទី១៥៣ ប្រទេសឡាវ ស្ថិតនៅក្នុងលំដាប់ទី១៧១ និងប្រទេសវៀតណាម ស្ថិតក្នុងលំដាប់ទី១៧៥។
ប្រភព