សង្គម
វត្តមាននៃអង្គការសហប្រជាជាតិ បានជះឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងទៅលើសង្គម និងវិស័យសារព័ត៌មាន ខណៈដែលប្រទេសកម្ពុជា បានពុះពារឧបសគ្គយ៉ាងសន្សឹមៗ នៃប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏ឯកោរបស់ខ្លួន និងបានក្លាយជាប្រទេសមួយ នៅក្នុងចំណោមប្រទេសដែលទទួលបានមូលនិធិយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ពីបរទេស។ ជាលទ្ធផល អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលអន្តរជាតិ និងក្នុងស្រុក បានមានវត្តមាននៅគ្រប់ខេត្ត និងនៅក្នុងវិស័យសំខាន់ៗក្នុងប្រទេសកម្ពុជា តាមរយៈការផ្តល់នូវការគាំទ្រផ្នែកសេវាសង្គមជាមូលដ្ឋាន។
ជាមួយគ្នានេះ វាក៏បានឈានទៅដល់ការអភិវឌ្ឍប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយផងដែរ [Roberts ឆ្នាំ២០១១]។ ថ្វីបើមានការកែលម្អមួយចំនួន នៅក្នុងផ្នែកនៃច្បាប់ស្ដីពីសារព័ត៌មាន ឬសគល់ដែលជាឧបសគ្គសម្រាប់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដោយសេរី និងការប្រឈមមុខសម្រាប់អ្នកកាសែត គឺនៅតែមាន។ ឧទាហរណ៍ ការភ័យខ្លាចនៃការរិះគន់អាជ្ញាធរ និងការរឹតបន្តឹងក្នុងការផ្សព្វផ្សាយ ត្រូវបានជ្រួតជ្រាបយ៉ាងជ្រៅ ក្នុងវប្បធម៌នៃការយកព័ត៌មានរបស់អ្នកផ្សាយព័ត៌មាន និងអ្នកកាសែត។ វិស័យសារព័ត៌មាន ត្រូវបានអនុវត្តជាទម្លាប់ប្រពៃណី ដោយមិនប្រកាន់ភ្ជាប់នូវទំនួលខុសត្រូវទៅកាន់សាធារណៈ ហើយនេះនាំឲ្យមាននិទណ្ឌភាពក្នុងសង្គម [Roberts, ២០១១]។ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩២មក អ្នកកាសែតយ៉ាងហោចណាស់ ១៣នាក់ ត្រូវបានសម្លាប់ និងឆ្នាំ២០១៤ ជាការសម្លាប់អ្នកកាសែតកម្ពុជាចុងក្រោយបំផុត ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៧មក។
ជាលទ្ធផល មិនមានការតវ៉ាជាសាធារណៈណាមួយ អំពីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដែលមានលក្ខណៈលម្អៀង ការរាយការណ៍គ្មានគុណភាព ឬអវត្តមាននៃរឿងរ៉ាវដែលមានតម្លៃជាព័ត៌មាននោះទេ។ បើទោះបីជាក្រសួងអប់រំ កាលពីថ្មីៗនេះ បានសម្រេចចិត្តដាក់បញ្ចូលការសិក្សាយល់ដឹងអំពីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ នៅក្នុងកម្មវិធីសិក្សាតាមសាលាក៏ដោយ ក៏គេឃើញថា របៀបសិក្សាបែបទូលាយនេះ មិនទាន់បានរួមចំណែកទៅដល់ស្ថានភាពយល់ដឹងលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនៅឡើយទេ។
នៅក្នុងសារព័ត៌មានប្រទេសកម្ពុជា មិនសូវមានការផ្សព្វផ្សាយបញ្ហានយោបាយច្រើននោះទេ ហើយគ្រឹះស្ថានផ្សព្វផ្សាយភាគច្រើន ផ្តោតសំខាន់ទៅលើបញ្ហាអន្តរជាតិ និងក្នុងតំបន់ ជាពិសេសនៅលើកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ និងវិទ្យុ។ ប្រធានបទដែលទាក់ទិននឹងបញ្ហានយោបាយ ដែលមានលក្ខណៈ រសើប មានដូចជា អំពើពុករលួយ ច្បាប់ និងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ ជម្លោះនយោបាយ យោធា សិទ្ធិមនុស្ស ឬបញ្ហាដីធ្លី និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសារព័ត៌មាន។ បញ្ហាទាំងនេះ ភាគច្រើនមិនត្រូវបានយកមកពិភាក្សានៅក្នុងការប្រជុំ ដើម្បីសរសេរព័ត៌មាននោះទេ [Chivoin, Pin, Sok (២០១៣), ទំព័រ២២។ វាមានតែចន្លោះតិចតួចបំផុត ដើម្បីធ្វើសេចក្តីរាយការណ៍អំពីការវិវឌ្ឍនៃទីផ្សារប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ទោះបីស្ថិតក្នុងបរិបទបែបនេះ និងកង្វះខាតនៃប្រភពព័ត៌មានដែលអាចជឿទុកចិត្ត និងមានភាពឯករាជ្យក៏ដោយ ក៏ប្រជាជនកម្ពុជាភាគច្រើន នៅតែជឿលើព័ត៌មានដែលមាននៅតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ។ ការជឿទុកចិត្តនៅក្នុងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនេះ នៅតែមានកម្រិតខ្ពស់។ ពោលគឺ យុវជនចាត់ទុកប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ជាប្រភពព័ត៌មានដែលអាចទុកចិត្តបាន ទាក់ទិននឹងបញ្ហាការចូលរួមក្នុងសង្គម និងប្រភពព័ត៌មានមួយសម្រាប់ការរាយការណ៍បង្ហាញពីលទ្ធភាពនៃការចូលរួមក្នុងសង្គម (ទូរទស្សន៍: ៦៥%, វិទ្យុ: ៦៤%) [អង្គការ BBC Media Action, ២០១៤]។
ការជឿទុកចិត្តនៅក្នុងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ក៏មានការពាក់ព័ន្ធទៅនឹងកម្រិតយល់ដឹង ក្នុងការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយផងដែរ។ ពោលគឺ ខណៈពេលដែលប្រជាជនកម្ពុជាជាង ៨០% មានការចេះដឹងក្នុងការអាន និងសរសេរអក្សរ គេសង្កេតឃើញថា លទ្ធភាពទទួលបានព័ត៌មាននៅតែជាបញ្ហាប្រឈម ដោយចំនួនប្រជាជនជាង ៨០% បានកំពុងរស់នៅក្នុងតំបន់ជនបទ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ ខណៈពេលកុមារកម្ពុជាច្រើនជាង ៩៥% ទទួលបានការអប់រំនៅតាមសាលារៀន គេឃើញថា កង្វះគុណភាពនៃការអប់រំ រួមទាំងការអប់រំប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ នៅតែជាបញ្ហាប្រឈមដ៏ចម្បង ។
ការអប់រំលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ កាន់តែមានសារៈសំខាន់ ជាពិសេសលើការពិចារណាលើផលវិជ្ជមាន នៃការយល់ដឹងលើផ្នែកប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ដែលអាចមានឥទ្ធិពលទៅលើមនុស្សជំនាន់ក្រោយ។ ពោលគឺ ការយល់ដឹង និងការចូលរួមក្នុងសង្គមស៊ីវិល និងផ្នែកនយោបាយ គឺកាន់តែមានលក្ខណៈកើនឡើងខ្ពស់ ក្នុងចំណោមយុវវ័យប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ជាជាងយុវជនប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដោយងងឹតងងល់ ហើយពួកគេទំនងជាបានយលដឹងច្រើន អំពីរដ្ឋសភាជាតិ (៨០% ទល់នឹង ៣៩%) ក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ (៨៩% ទល់នឹង ៦១%) និងប្រជាធិបតេយ្យ (៧៥% ទល់នឹង ៣៣%)។ លំនាំនេះហាក់ដូចលេចឡើងជាថ្មីម្តងទៀត នៅពេលដែលពិចារណាអំពីចំណេះដឹងនៃការរាយការណ៍ព័ត៌មាន។ វាមានន័យថា យុវវ័យដែលប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ បានកើនឡើងស្ទើរតែពីរដង ដូចនឹងយុវជនដែលប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដោយងងឹតងងល់ ហើយអះអាងថា ពួកគេយល់ពីនិយមន័យទាំងនោះ។ [BBC Media Action, ២០១៤]។
ប្រភព៖
UNICEF (NO YEAR)
The Cambodian Center for Independent Media (2014). Justice for Journalists