សារព័ត៌មានអនឡាញ
ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយអនឡាញ ទទួលបានអ្នកចូលទស្សនា ៣៩% នៃប្រជាជនកម្ពុជា ដែលធ្វើឱ្យប្រព័ន្ធអុីនធឺណិត ក្លាយជាវិស័យដែលមានប្រជាប្រិយភាពបំផុត លំដាប់ទី២ នៅក្នុងប្រទេស។
អុីនធឺណិតមានន័យស្មើនឹងហ្វេសប៊ុក
វាហាក់បីដូចជាការពិត សម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជាមួយចំនួនធំ ដោយសារក្នុងចំណោម គេហទំព័រដែលមានអ្នកចូលមើលច្រើនជាងគេចំនួន១០ ហ្វេសប៊ុកបានជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ១។ អ្នកប្រើប្រាស់អុីនធឺណិតស្ទើរតែទាំងអស់ បានចូលទៅប្រើប្រាស់ហ្វេសប៊ុក។ គេហទំព័រផ្សេងទៀត ដែលត្រូវចូលទស្សនាច្រើនបំផុត រួមមាន google, youtube, yahoo និង គេហទំព័រជាច្រើនទៀតដែលផ្តោតលើការកម្សាន្ត។
ព័ត៌មានអនឡាញ មិនមានប្រជាប្រិយភាពទេ តែអ្នកអានប្រើប្រាស់អុីនធឺណិតដើម្បីទទួលបានព័ត៌មាន
គេហទំព័រព័ត៌មាន (សំដៅលើគេហទំព័រដែលផ្ដោតជាចម្បងលើព័ត៌មានសង្គម និងនយោបាយ ជាជាងការកម្សាន្ត) មិនមានប្រជាប្រិយភាពនោះទេ។ ក្នុងចំណោមគេហទំព័រ ១២០ ដែលមានអ្នកចូលទស្សនាច្រើនជាងគេ គឺមានតែគេហទំព័រ ១០ ប៉ុណ្ណោះ ដែលជាគេហទំព័រព័ត៌មាន។ គេហទំព័រទាំង ១០ នេះ គឺជាគេហទំព័រដែលគម្រោង MOM ផ្តោតលើ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត មនុស្សកាន់តែច្រើនឡើងៗ ចូលទៅប្រើអុីនធឺណិត នៅពេលពួកគេចង់បានព័ត៌មានអំពីប្រធានបទណាមួយជាក់លាក់។
មុខជំនួញអនឡាញ
មានគេហទំព័រព័ត៌មានចំនួន ៧ គឺជាកន្លែងផ្សាយព័ត៌មានពីកាសែត និងវិទ្យុ ដែលមានស្រាប់ ហើយនេះបង្ហាញថា គំរូមុខជំនួញព័ត៌មានអនឡាញ មិនទាន់បានទាក់ទាញវិនិយោគិនប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនៅឡើយទេ ទោះបីជាអត្រាប្រើប្រាស់ទូរស័ព្ទ និងអុីនធឺណិត មានការកើនឡើងនៅក្នុងប្រទេសក៏ដោយ។ គេហទំព័រ ៣ ទៀត ផលិតព័ត៌មានដោយខ្លួនឯង។ គេហទំព័រចំនួន ៤ ក្នុងចំណោមនេះ មានម្ចាស់កម្មសិទ្ធិដែលបានទទួលបៀវត្សពីរដ្ឋាភិបាល ឬជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងគណបក្សកាន់អំណាច ហើយ ៣ ទៀត មានម្ចាស់កម្មសិទ្ធិជាជនបរទេស (postkhmer, RFI និង RFA)។
ក្រុមហ៊ុនផ្តល់សេវាកម្មអុីនធឺណិត
ខណៈពេលដែលធ្វើការវាស់ស្ទង់ការប្រមូលផ្តុំកម្មសិទ្ធិនៅក្នុងវិស័យអនឡាញ វាមិនមានសារៈសំខាន់នោះទេក្នុងការរក ថាតើអ្នកណាជាអ្នកគ្រប់គ្រងគេហទំព័រព័ត៌មានធំជាងគេ។ គេហទំព័រ និង domains គឺមានអាយុកាលខ្លី ហើយនិងឡើងចុះជានិច្ច។ អ្វីដែលកាន់តែមានសារៈសំខាន់នោះគឺ តើនរណាជាអ្នកគ្រប់គ្រង "ប្រព័ន្ធអុីនធឺណិត" ដែលអាចមានសក្តានុពលលើការបិទ និងបើក ការចូលទៅកាន់គេហទំព័រណាមួយ។
យោងតាមបញ្ញត្តិករទូរគមនាគមន៍កម្ពុជា ប្រទេសកម្ពុជាមានប្រតិបត្តិករផ្ដល់សេវាអុីនធឺណិតចំនួន ៣១ ក្រុមហ៊ុន ដែល ២ ក្នុងចំណោមនោះ ជារបស់រដ្ឋ និង ៧ ក៏ជាក្រុមហ៊ុនសេវាទូរស័ព្ទផងដែរ។ គ្រាន់តែក្រុមហ៊ុន Metfone មួយ មានចំណែកទីផ្សារដល់ទៅ ៤៦% ដែលនេះបានបង្ហាញពីការប្រមូលផ្ដុំទីផ្សារកម្រិតមធ្យមរួចបាត់ទៅហើយ បើយោងតាមសូចនាកររបស់ MOM។
ការវិវត្តន៍នាពេលថ្មីៗនេះ
រហូតមកទល់ពេលនេះ បើធៀបនឹងបច្ចេកវិទ្យាប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយផ្សេងៗទៀត ប្រព័ន្ធអុីនធឺណិតមានវិធានច្បាប់គ្រប់គ្រងតិចជាងគេ។ ក៏ប៉ុន្តែ មានការកើនឡើងនូវក្តីបារម្ភថា រដ្ឋាភិបាលនឹងរឹតត្បិតការប្រើប្រាស់អុីនធឺណិត តែការចោទប្រកាន់នេះ ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលធ្វើការបដិសេធ។ នៅឆ្នាំ២០១៣ ក្រុមសង្គមស៊ីវិលបានបង្ហាញក្តីបារម្ភ អំពីសេចក្តីព្រាងច្បាប់ប្រឆាំងនឹងបទល្មើសអនឡាញ (ច្បាប់ឧក្រិដ្ឋកម្មតាមប្រព័ន្ធអុីនធឺណិត) ដែលអាចបំបិទការសម្តែងមតិដោយសេរីតាមអនឡាញ និងអនុញ្ញាតឱ្យមានការបំពាក់នូវឧបករណ៍តាមដាន នៅលើបណ្តាញទូរស័ព្ទ និងតាមក្រុមហ៊ុនផ្តល់សេវាអុីនធឺណិត (ISPs) នៅក្នុងប្រទេស។
ទោះជាយ៉ាងណា ម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនទាំងនេះ គឺជាអ្នកទទួលខុសត្រូវលើបច្ចេកទេសគោលតាមប្រព័ន្ធអុីនធឺណិត។ ក្រុមហ៊ុនទូរស័ព្ទ គឺសំខាន់ជាងគេ ដោយសារតែប្រជាជនកម្ពុជាភាគច្រើន ប្រើប្រាស់អុីនធឺណិតនៅលើទូរស័ព្ទដៃរបស់ពួកគេ។ នៅកម្ពុជា ក្រុមហ៊ុន Royal Group (គ្រប់គ្រងក្រុមហ៊ុន CBS) គ្រប់គ្រងទៅលើក្រុមហ៊ុន Ezecom និង Cellcard ដែលត្រូវបានស្គាល់ថាជាអ្នកផ្តល់សេវាអុីនធឺណិត និងទូរស័ព្ទដ៏មានប្រជាប្រិយនៅក្នុងប្រទេស។
